راهنمای گرفتن پذیرش و بورس تحصیلی

انواع ورق های فولادی

بطور کلی بیشتر محصولات فولادی بصورت ورق تولید می شوند بدلیل اینکه گستره ی استفاده از ورق های فولادی در صنایع مختلف و ساختمان سازی بسیار وسیع است. همه ی انواع ورق ها با توجه به ترکیباتشان دارای خواص فیزیکی و شیمیایی مختلفی می باشند که براساس همین خواص متفاوت در بخش های متفاوت صنعت و ساختمان بکار می روند. در این مقاله سعی داریم به خواص برخی از ورق های فولادی و کاربرد آن ها بپردازیم.

انواع ورق فولادی

۱-ورق های گرم (سیاه)

۲-ورق های سرد (روغنی)

۳- ورق سفید (گالوانیزه)

۴-ورق رنگی

۵- ورق اسید شوئی

۶- تین پلیت ( قلع اندود )

۱-ورق سیاه ( که به آن ورق گرم هم گفته می شود )

ورق سیاه به ۲ شکل کلی ورق سیاه صنعتی و ورق سیاه معمولی و در استانداردهای متفاوتی تولید می شود.

برای مقایسه  و اندازه گیری کیفیت ورق ها از شاخص ST استفاده می کنند که در ورق سیاه بین ST33  تا ST52  می باشد.هرچه عدد مقابل عبارت ST  بزرگتر باشد به معنی این است که ورق سخت تر بوده  و مقاومت بالاتری دارد و در مقابل نرمی و انعطاف پذیری کمتری دارد.بطور کلی هرچه میزان کربن موجود در ترکیبات ورق بیشتر باشد مقاومت آن بیشتر شده و نرمی و انعطاف پذیری آن کمتر می شود .

ورق سیاه ور واقع پرکاربردترین و معروفترین ورق فولادی می باشد که در صنایع مختلف از جمله صنعت ساختمان، تانکر سازی، خودروسازی، مخازن خاص، کشتی سازی و صنایع سنگین فلزی ، اسکلت  سازی ، سوله سازی  و ….. کاربرد دارد. از بین ورق های سیاه معروفترین و پرکاربردترین آن ها ورق ST37  می باشد که به آن ورق معمولی گفته می شود. ورق ST37  از نظر سختی و انعطاف پذیری در حد متوسط بوده و پرکاربردترین ورق در صنعت ساختمان می باشد .

ورق سیاه صنعتی با توجه به مقاومت بسیار بالای آن در ساخت پروزه های خاص از قبیل اماکن درمانی پرتردد مثل بیمارستان ها و پروزه های حساس مثل سد سازی ، پروژه های صنعت پتروشیمی ، و ساخت مخازن مورد استفاده قرار می گیرد.

دسته ی دیگری از ورق های سیاه هستند که با دست کاری ترکیبات آن ها خواص فیزیکی و شیمیایی آن ها تغییر کرده و قابلیت کشش بالایی دارند که از آن ها برای ساخت ماشین آلات سنگین و کشتی سازی استفاده می شود ، این دسته شامل ورقهایی است که از نظر انعطاف پذیری  نرم تر هستند از جمله DD۱۱و DD۱۲و DD۱۳و همچنین STW۲۲و STW ۲۴ می باشند .

برخی دیگر در گروه گرم (سیاه) که دارای سختی زیاد و انعطاف پذیری کمتر هستند که برای مصارفی از جمله تولید لوله های تحت فشار و مخازن نفتی و غیره با استانداردهای SPHT۱-SPHT۲-SPHT۳-SPHT۴ همچنین ورق های A285 با گرید GR سی (C) با  A90596با گرید GR55 تا ۹۰ نیز برای مخازن تحت فشار و سیلندرهای فشار قوی مورد استفاده قرار می گیرند.

۲-ورق روغنی (ورق سرد)

ورق سرد که به آن ورق روغنی نیز می گویند نوعی دیگر از ورق فولادی است که با استفاده از تکنولوژی نورد سرد تولید می شود.

در فرآیند ساخت ورق روغنی ، ورق های با ضخامت بالا را توسط نورد به ضخامت های پایین تر تبدیل می کنند. در این فرآیند به دلیل استفاده از نورد سرد و عدم اکسیداسیون ورق ، کیفیت ظاهری ورق های نورد شده بسیار عالی می باشد. از این جهت از ورق های روغنی بیشتر در جاهایی استفاده میشه که ورق ظاهر جسم را تشکیل می دهد. ورق سرد بسته به نوع آلیاژ و همچنین عملیات حرارتی صورت گرفته بر روی آنها به چند دسته کلی تقسیم می شود .

ورق های سرد معمولی ( مانند  (ST12  و ورق های سرد نیمه کش ( ST13) و ورق های سرد فوق کشش) مانند (ST14 نمونه هایی از انواع ورق روغنی می باشند. ضخامت ورق روغنی بین ۳ دهم میلی متر الی ۳ میلی متر می باشد و دارای دو عرض استاندارد ۱۰۰ سانتی متر و ۱۲۵ سانتی متر هستند. در ایران شرکتهای فولاد مبارکه اصفهان، هفت الماس و شرکت فولاد غرب عمده تولید کنندگان ورق سرد (ورق روغنی) هستند و از میان ورق های وارداتی ورق روغنی روس و قزاق در بازار ایران پر کاربرد و پر مصرف هستند .

ورق نورد سرد (ورق روغنی ) ,ورق مادر برای  تولید ورق گالوانیزه (ورق سفید) هستند. از آنجایی که ورق گالوانیزه رنگی خود نیز از ورق گالوانیزه ساخته می شود پس در نتیجه پایه و اساس ورق رنگی نیز ورق روغنی(ورق سرد ) می باشد.

۳-ورق گالوانیزه

ورق گالوانیزه که از  ورق سرد (ورق روغنی) تولید می شود نیز نوعی دیگری از ورق های فولادی می باشد.برای تولید ورق گالوانیزه طی یک فرآیند چند مرحله ایی تمام سطح ورق روغنی را با ضخامت چند میکرون فلز روی می پوشانند تا ورق در مقابل زنگ زدگی و خوردگی مقاوم گردد . ویژگی جالب ورق گالوانیزه این است که حتی اگه پوشش آن هم دچار شکستگی بشه ورق دچار زنگ زدگی نمی شود .

هرچه میزان کوتینگ  ( Coating ) یا همان میزان پوشش روی بر حسب گرم بر هر مترمربع در سطح ورق بیشتر باشد ورق گالوانیزه حاصله کیفیت بالاتری خواهد داشت . ورق های چینی در بازار دارای کوتینگ ۱۰۰ تا ۱۲۰ هستند اما ورق های ژاپنی ، کره ایی کیفیت بالاتری داشته و دارای درجه کوتینگ تا ۱۸۰ نیز هستند .

ورق گالوانیزه را در صنایعی مانند  اتومبیل، حمل و نقل، صنعت کشاورزی، کاغذ و لوله، بیلبوردهای تبلیغاتی، ساختن لوازمی مثل لوله بخاری، کانال کولر، کابینت آشپزخانه، لوله‌های آب و ساخت ورق های کرکره ایی شیروانی و بطورکلی هر جا که احتمال زنگ زدن و خوردگی آهن وجود دارد، استفاده می کنند.

۴-ورق رنگی

ورق های رنگی از رنگ کردن ورق های گالوانیزه در کوره های رنگ رزی تولید می شود  . رنگ الکترو استاتیک ورق گالوانیزه را در مقابل خوردگی و زنگ زدگی بیشتر از قبل مقاوم کرده وهمچنین آن را برای استفاده در میحط های بسیار خورنده، اسیدی و قلیایی و با رطوبت بالا مناسب تر می کند. همچنین از ورق رنگی برای مصارفی که زیبایی ظاهر کار نیز مهم است بکار می روند .

از ورق رنگی در ساختمان سازی برای ساخت سقف کاذب ، نمای ساختمان ها و ساخت سقف و بدنه انبار و کارگاه ها و در صنعت لوازم خانگی برای ساخت بدنه خارجی یخچال ، آبگرمکن ، ماشین لباسشویی و ظرفشویی و ….. و در ساخت کابینت و پارتیشن و بدنه ی کامپیوتر و تجهیزات اداری استفاده می شود .

۵-ورق اسید شویی

اسید شویی چیست؟؟ در این فرآیند چربی های روی ورق سیاه با استفاده از اسید کلریدریک از سطح  ورق زدوده می شود. در  فرایند اسید شویی ، ذغال‌های سطحی ورق و مقداری از ناخالصی‌ها گرفته شده و ورق سیاه از نظر ظاهری براق تر شده و به ورق روغنی از نظر کیفیت ظاهری کمی نزدیک می شود.

از ورق اسیدشویی کیفیت GRB  و   X42و X46  X52 برای لوله های نفت و گاز PSI2 استفاده می شوند.

همچنین برای کشتی سازی ورق‌های با کیفیت GR.A و NVA استفاده می کنند. برخی از این ورق ها برای ساخت رینگ و شاسی اتومبیل بکار می‌رود که دارای خاصیت ضد سایش و سخت هستند که از کیفیت SAPH ۳۷۰-SAPH ۳۱۰ SAPH تا ۴۴۰  را شامل می شوند همچنین کیفیت  ۳۸۰  QSTE  نیز ضد سایش و سخت می‌باشد.

ورق گرم را به ۲ دلیل اسید شویی می کنند:

اول اینکه کیفیت ظاهری سطح ورق که با جدا شدن و تمیز شدن لایه های اکسیدی از روی سطح ورق سیاهبسیار بالا می رود. در واقع در عمل اسید شویی ورق از سطح مرغوب تر و شکل ظاهری بهتری بهره مند خواهد شد. از انجا که پوسته های اکسیدی سطح ورق سخت و ضد سایش هستند اگر ورق گرم بدون اسید شویی و اکسید زدایی نورد سرد شوند موجب خراب شدن سطح صاف و صیقلی غلتک های دستگاه نورد شده و فرآیند نورد سرد را دچار مشکل می کنند . اگر هم چسبندگی پوسته های اکسیدی به سطح ورق سیاه ضعیف باشد مشکلات نورد سرد را چندین برابر می کند ، بنابراین لازمه که سطح ورق پیش از فرآیند نورد سرد حتما اسید شویی شده  و از هرگونه اکسید پاک شود .

۶-ورق قلع اندود

ورق مادر برای ساخت ورق قلع اندود همان ورق سیاه می باشد. ابتدا ضخامت ورق گرم را طی فرآیند نورد سرد به ضخامت مورد نیاز تبدیل می کنند. سپس ورق رول شده را با قلع یا کروم در فرآیندی الکترولیتی، پوشش دهی می کنند و همچنین برای کاربرد های خاص می توان از روکش دهی پلیمری برای محافظت بیشتر فلز استفاده کرد.

از ورق قلع اندود بیشتر برای جلوگیری از زنگ زدگی استفاده می کنند. بیشترین استفاده از ورق‌های قلع‌اندود تولید قوطی‌های کنسرو می‌باشد. در گذشته این ورق‌ها برای گلدان، سینی‌ها مورد استفاده قرار می‌گرفت.

بطور کلی ورق قلع اندود را در ساختمان سازی برای ساخت پره های رادیاتور ، شیرهای تقویت شده ، پوشش بام و پوشش نمای صنعتی و تجاری و در ساخت قطعات خودرو از جمله قطعات الکتریکی ماشین آلات و فیلتر های روغن و ….. استفاده می کنند .